Net Zero

คือแนวคิดที่ได้รับความสนใจอย่างมากในปัจจุบัน เนื่องจากเป็นเป้าหมายสำคัญในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แนวคิดนี้มุ่งเน้นการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เหลือศูนย์สุทธิ ซึ่งหมายความว่า ปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) และก๊าซเรือนกระจกชนิดอื่นๆ ที่ถูกปล่อยเข้าสู่ชั้นบรรยากาศจะต้องสมดุลกับปริมาณที่สามารถดูดซับหรือกำจัดออกจากชั้นบรรยากาศได้ ซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของหลายประเทศและองค์กรทั่วโลก

 

1. Net Zero คืออะไร ?
Net Zero หมายถึงการที่เราจะปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้น้อยที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ และชดเชยปริมาณที่ปล่อยออกมาผ่านกระบวนการทางธรรมชาติหรือการใช้เทคโนโลยีในการดักจับก๊าซเรือนกระจก กระบวนการนี้ไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่ปล่อยก๊าซเลย แต่หมายความว่าก๊าซที่ปล่อยออกมาต้องถูกชดเชยจนเท่ากับศูนย์หรือ “สุทธิเป็นศูนย์” ตัวอย่างของกระบวนการชดเชย เช่น การปลูกต้นไม้ที่สามารถดูดซับ CO₂ การดักจับและกักเก็บคาร์บอน (Carbon Capture and Storage – CCS) หรือการลงทุนในโครงการที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในพื้นที่อื่น

 

2. ทำไม Net Zero จึงสำคัญ ?
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เพิ่มขึ้นเป็นสาเหตุหลักของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งส่งผลกระทบต่อโลกในหลายมิติ เช่น การเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลก ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น และความถี่ของภัยพิบัติทางธรรมชาติ การตั้งเป้าหมาย Net Zero เป็นการแสดงถึงความมุ่งมั่นของทั้งประเทศและองค์กรต่างๆ ในการลดผลกระทบเหล่านี้

ตามรายงานของ “IPCC” (Intergovernmental Panel on Climate Change) หากโลกต้องการรักษาอุณหภูมิให้เพิ่มขึ้นไม่เกิน 1.5 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นระดับที่คาดว่าจะช่วยหลีกเลี่ยงผลกระทบที่ร้ายแรงที่สุด เราจำเป็นต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เป็นศูนย์ภายในช่วงกลางศตวรรษนี้

 

3. องค์ประกอบหลักของการบรรลุ Net Zero
การบรรลุ Net Zero ประกอบด้วยสององค์ประกอบหลักคือ “การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก” และ “การเพิ่มการดูดซับก๊าซเรือนกระจก” ทั้งสององค์ประกอบนี้ต้องดำเนินไปพร้อมกันเพื่อลดผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

• 3.1 การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
  การลดการปล่อยก๊าซสามารถทำได้หลายวิธี เช่น
  พลังงานทดแทน : การใช้พลังงานจากแหล่งที่ไม่ก่อให้เกิดการปล่อยก๊าซคาร์บอน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม และพลังงานน้ำ
  – การเพิ่มประสิทธิภาพพลังงาน : การลดการใช้พลังงานโดยการปรับปรุงกระบวนการผลิตหรือการใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น เช่น อาคารประหยัดพลังงาน ยานยนต์ไฟฟ้า
  – การลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล : การเปลี่ยนจากการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล (น้ำมัน ถ่านหิน ก๊าซธรรมชาติ) ไปใช้แหล่งพลังงานที่ปล่อยคาร์บอนน้อยหรือไม่มีการปล่อยเลย
• 3.2 การดูดซับและกำจัดก๊าซเรือนกระจก 
  เมื่อไม่สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ทั้งหมด การดูดซับหรือกำจัดก๊าซที่เหลือจึงเป็นสิ่งสำคัญ กระบวนการนี้รวมถึง:
  – การปลูกป่าและฟื้นฟูระบบนิเวศ : ป่าไม้และพืชสามารถดูดซับ CO₂ ได้ตามธรรมชาติ การฟื้นฟูป่าและการอนุรักษ์พื้นที่ป่าเป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยลดก๊าซเรือนกระจก
  – เทคโนโลยีการดักจับและกักเก็บคาร์บอน (CCS) : เทคโนโลยีนี้สามารถดักจับ CO₂ จากแหล่งการปล่อยขนาดใหญ่ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม และนำไปเก็บไว้ในแหล่งที่ไม่สามารถปล่อยกลับเข้าสู่บรรยากาศได้
  – การดักจับคาร์บอนจากอากาศโดยตรง : การใช้เทคโนโลยีที่สามารถดึง CO₂ ออกจากบรรยากาศโดยตรง และนำไปเก็บในสถานที่ที่ปลอดภัย

 

4. ความท้าทายในการบรรลุเป้าหมาย Net Zero
แม้ว่าแนวคิด Net Zero จะเป็นเป้าหมายที่จำเป็นและสำคัญ แต่ก็มีความท้าทายหลายประการที่ต้องเผชิญ:

• ต้นทุนทางเศรษฐกิจ : การเปลี่ยนแปลงจากพลังงานฟอสซิลไปสู่พลังงานทดแทนและการพัฒนาเทคโนโลยีดักจับคาร์บอนต้องใช้ต้นทุนที่สูง
• การประสานงานระดับโลก : การบรรลุ Net Zero ต้องอาศัยความร่วมมือระดับโลก เนื่องจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเกิดขึ้นในทุกประเทศ การไม่ประสานงานกันอาจทำให้ความพยายามในบางประเทศเป็นไปอย่างไร้ผล
• เทคโนโลยีและนวัตกรรม : บางเทคโนโลยีที่จำเป็นสำหรับการบรรลุ Net Zero ยังอยู่ในขั้นพัฒนาและยังไม่มีการนำมาใช้ในเชิงพาณิชย์อย่างกว้างขวาง เช่น CCS หรือการดักจับคาร์บอนจากอากาศโดยตรง
• การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างพื้นฐาน : การเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่ำต้องการการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานใหม่ เช่น ระบบขนส่งพลังงานสะอาด หรือการเปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตในอุตสาหกรรม

 

5. โอกาสทางธุรกิจจากแนวคิด Net Zero
แม้ว่าการบรรลุ Net Zero จะเต็มไปด้วยความท้าทาย แต่ก็มีโอกาสทางธุรกิจที่สามารถสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันระยะยาวได้ :

• การลงทุนในพลังงานทดแทน : ธุรกิจที่พัฒนาเทคโนโลยีพลังงานสะอาดหรือที่เกี่ยวข้องกับพลังงานทดแทน เช่น โซลาร์เซลล์ หรือพลังงานลม มีโอกาสขยายตัวสูง
• ตลาดคาร์บอนเครดิต : ระบบการซื้อขายคาร์บอนเครดิตเป็นอีกหนึ่งโอกาสทางธุรกิจ โดยบริษัทที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยกว่าที่กำหนดสามารถขายคาร์บอนเครดิตให้กับบริษัทที่ปล่อยเกิน
• การพัฒนาเทคโนโลยีสีเขียว : การพัฒนาเทคโนโลยีที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น CCS หรือยานยนต์ไฟฟ้า จะเป็นตลาดที่มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว

แนวคิด Net Zero ไม่เพียงแต่เป็นเป้าหมายในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่ยังเป็นแนวทางในการสร้างความยั่งยืนให้กับระบบเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม แม้การบรรลุเป้าหมายนี้จะมีความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ แต่ด้วยการสนับสนุนจากนโยบายและความร่วมมือระดับโลก การลงทุนในเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ Net Zero จะเป็นกุญแจสำคัญในการรักษาสมดุลของโลกและความมั่นคงในอนาคต